W ostatnich latach odnotowano poprawę jakości powietrza – zauważa Polski Alarm Smogowy (PAS) i dodaje, że podkreślają to politycy, ministrowie i włodarze miast. Rodzi się zatem pytanie: „Czy czystsze powietrze zawdzięczamy antysmogowej polityce, czy może mamy cieplejsze i bardziej wietrzne zimy?”. Wreszcie mamy odpowiedź – podkreśla PAS i wskazuje, że znajdziemy ją w najnowszym raporcie organizacji European Clean Air Center (ECAC).
Co oczyszcza polskie powietrze? Co uwzględniono w badaniu?
Jak podaje PAS, badacze z ECAC wzięli pod uwagę miasta, w których prowadzono zarówno pomiary meteorologiczne, jak i jakości powietrza sięgające wstecz do 2008 r. – To pierwsze tego typu badanie – powiedział Łukasz Adamkiewicz, jeden z autorów raportu. – Zależało nam na sprawdzeniu jakie czynniki najmocniej wpływają na powietrze, którym oddychamy. Inaczej mówiąc – co oczyszcza polskie powietrze, działania antysmogowe takie jak likwidacja kopcących kotłów na węgiel i drewno lub ograniczanie ruchu samochodów, czy może raczej zmiana pogody? Wszyscy przecież zauważamy lżejsze, cieplejsze zimy, a każdego roku klimatolodzy donoszą o kolejnych rekordach ciepła. Ciekawiło nas czy ma to wpływ na jakość powietrza – dodał.
Co oczyszcza polskie powietrze? Odpowiedź daje raport ECAC
Co więc oczyszcza powietrze w polskich miastach – ludzie czy pogoda? – pyta PAS. Z raportu wynika, że w prawie wszystkich analizowanych miastach odnotowano spadek stężeń pyłów PM10. Na poprawę wpłynęła zarówno likwidacja kotłów na węgiel i drewno, jak i zmiany pogodowe. Gdy jednak badacze odjęli wpływ pogody okazało się, że wymiana „kopciuchów” poprawiła jakość powietrza tylko tam, gdzie prowadzone są intensywne działania antysmogowe.
Najwyższą zmianę wywołaną działaniami antysmogowymi odnotowano w Krakowie (zmniejszenie stężania PM10 aż o 22,9 µg/m3) i Zakopanem (zmniejszenie o 13,4 µg/m3). Natomiast w Warszawie (ul. Wokalna) i Gdańsku (ul. Wyzwolenia) jakość powietrza… pogorszyła się (odpowiednio wzrost stężenia o 3,3 µg/m3 i 5,1 µg/m3). Te dwie lokalizacje pogorszenie jakości powietrza zawdzięczają aktywności ludzi, która przyczyniła się w nich do zwiększenia stężeń pyłów PM10 – wskazuje PAS.
Pierwsza pozycja Krakowa nie powinna dziwić – dodaje organizacja i wskazuje, że w ciągu ostatnich lat (2016-2019) zlikwidowano tam ponad 18 tys. „kopciuchów”, podczas gdy w Warszawie w tym samym okresie – niecałe 2 tys. Zdaniem badaczy: „Ten zauważalny spadek zanieczyszczeń (w Krakowie) stanowi mocny dowód na skuteczność przeprowadzonej w stolicy Małopolski eliminacji spalania paliw stałych w paleniskach gospodarstw domowych”.
Co jeszcze wynika z raportu?
Pogorszenie się powietrza na stacji pomiarowej w Gdańsku według badaczy przypuszczalnie związane jest ze zwiększonym ruchem w porcie morskim. Ciekawa jest natomiast poprawa jakości powietrza w Zakopanem (spadek stężenia o ponad 13,4 µg/m3) i na stacji mierzącej zanieczyszczenia komunikacyjne w Warszawie (spadek o 5,6 µg/m3). Również w Gdańsku na stacji mierzącej jakość powietrza pośród zabudowy jednorodzinnej (ul. Kaczeńce) odnotowano lekką (4.7 µg/m3) poprawę.
Badacze podsumowują: „Biorąc pod uwagę działania, które doprowadziły do osiągnięcia najlepszego rezultatu w tej analizie, czyli likwidacja palenisk na paliwa stałe w Krakowie, należy zwiększyć wysiłki w tempie wymiany kotłów w całym kraju”.
Zmiany klimatu i związane z nimi cieplejsze zimy sprawiły, że oddychamy nieco lepszym powietrzem. Nie należy jednak liczyć zanadto na ten efekt. Z badania wynika, że najwyższą poprawę jakości powietrza osiągnięto w mieście, w którym prowadzona jest najambitniejsza polityka antysmogowa w Polsce – podsumowuje PAS.
Organizacja podkreśla, że w badaniu uwzględniono dane do 2019 r., ze względu na brak zweryfikowanych pomiarów jakości powietrza za 2020 r. Autorami raportu są: Łukasz Adamkiewicz, Dominika Mucha i Magdalena Cygan.
Na podstawie nadesłanej informacji
fot. P. Strzyżyński
